CMDB nedir?

Yapılandırma yönetimi veri tabanları (CMDB) genellikle “ITSM sisteminizin kalbi” olarak bilinirler. CMDB bir veri deposu olarak iş görür – BT hizmetleri vermek için kullandığınız bileşenlerden oluşan BT ortamınız hakkındaki verileri saklar. CMDB’de saklanan veriler varlıkların (yapılandırma öğeleri olarak bilinirler) listesini ve bunlar arasındaki ilişkileri de içerir. CMDB’ler ve bunları çevreleyen yapılandırma yönetim süreçleri modern BT operasyonlarının esasını oluşturur – bunlar, şirketin bir dizi farklı BT bileşeninin verilerini tek bir yerden yönetmesini sağlar (cihazlar geniş oranda dağıtılmış olsa bile). CMDB organizasyona olay yönetimi, değişiklik yönetimi ve problem yönetimi gibi hizmet yönetim süreçlerinin gerçekleştirilmesinde yardımcı olur ve aynı zamanda organizasyon tarafından sunulan BT hizmetlerinin maliyetini, kalitesini ve performansını iyileştirmek için bilgiye ihtiyaç duyan karar vericiler için de çok önemli bir kaynaktır.

cmdb-image cmdb-image

CMDB’lerin Gelişimi

BT Altyapı Kütüphanesi (ITIL), bir BT hizmeti sunmak için gerekli bileşenler olan yapılandırma nesneleri (CI’lar) hakkında bilgi toplamak amacıyla, hizmet varlık ve yapılandırma yönetimi için bir dizi süreç tanımlar. ITIL hizmet varlık ve yapılandırma yönetiminin bir parçası olarak yönetilen bilgiler sadece öğelerin listesini değil ancak aynı zamanda bunlar arasındaki ilişkiyi de kapsar. ITIL, varlık ve yapılandırma yönetimini, birçok fiziksel CMDB’ye yayılabilecek mantıksal bir veri modeli olarak bir yapılandırma yönetim sistemi (CMS) olarak desteklemek için gerekli olan temel teknik yetenekleri tarif eder.

Şirketler Agile ve DevOps gibi yeni süreçleri benimserken, CMDB daha geniş bir rol üstelenerek BT çalışanlarını üretim ortamını anlamasını ve problemler ve değişiklikler gibi şeyler hakkında gerçek zamanlı kararlar vermelerini sağlamaktadır. Bulut altyapısının ve SaaS kullanımının yayılması ile birlikte, modern hibrit BT ortamının büyük resmini görebilmek için şirketlerin CMDB’ye daha fazla dış veri entegre etmesi gerekecektir. Birçok şirket dijital dönüşüm inisiyatiflerini ve dijital iş süreçlerini desteklemek amacıyla, CMDB bağlamında veri varlıklarını yönetmek için yeni yöntemler araştırmaya başlamışlardır.

Geleceğe doğru baktığımızda, CMDB’nin sadece BT operasyonlarında değil aynı zamanda (dijital olarak dönüşmüş bir şirkette) işletme operasyonlarında da daha büyük bir rol oynayacağını görüyoruz. Bugünün ihtiyaçlarını destekleyen ve aynı zamanda şirket büyüdükçe ve iş çevresi değiştikçe sizinle birlikte gelişen doğru CMDB’ye sahip olmak kritik öneme sahiptir.

ITIL’de yapılandırma yönetimi

CMDB’ler başlangıçta manüel olarak toplanmış BT varlık envanter verileri için bir veri havuzu olarak oluşturulmuşlardı. ITSM süreçleri olgunlaştıkça ve keşif araçları gibi teknolojiler veri toplama sürecinde otomasyona olanak sağlayınca, CMDB’lerin rolü genişledi ve çoğu şirketin ITSM çözümünün merkezi haline geldiler. CMDB’nin rolü her zaman hizmet yönetimi ve diğer BT süreçlerinin gelişimi ile paralel oldu ve gelecekte de böyle olmaya devam edecek.

Bir CMDB nasıl çalışır?

Bir CMDB, bir bilgiler ve ilişkiler listesi saklayan bir veri havuzudur (veri tabanı). CMDB’yi benzersiz ve değerli kılan, barındırdığı verilerdir. Yapılandırma öğelerinin listesiyle birlikte özellikleri ve aralarındaki ilişkiler, fiziksel BT ortamında mevcut bağ dokusunu açıklar. CMDB genellikle daha büyük bir BT Hizmet Yönetimi (ITSM) platformunun bir parçası veya CMDB’ye veri sağlama araçları (keşif ve veri içe aktarma araçları gibi) ve CMDB’den veri alma araçları (destek talep aracı, değişiklik yönetim sistemi ve raporlama yetenekleri gibi) yetenekler paketinin bir parçası olarak bulunur. 

CMDB, BT varlıkları ve diğer yapılandırma öğeleri hakkında herkesin erişebileceği ortak bir yerde bilgi saklamak için yer sağlayarak işler. Bu veri genellikle birçok farklı kaynaktan gelir ve CMDB olmadan BT ortamının tam ve doğru bir resmini ortaya koymak çok zor olurdu. Keşif ve veri içe aktarma araçları genellikle BT ortamında yapılandırma öğelerini tespit etmek ve bunları CMDB’ye dahil etmek için kullanılır. Bazı organizasyonlar CMDB verilerini güncellemek için aynı zamanda manüel envanterler ve denetimler kullanmaktadır. Çeşitli kaynaklardan gelen veriler CMDB’ye yüklendikten (veya değişikliklerin ardından güncellendikten) sonra bilgiye erişmesi gereken araçlar ve süreçler tarafından bütünleştirilmiş ve devamlı bir yöntemle bu bilgilere erişilebilir.

Veri tabanında bulunan verinin hacminden ve saklandığı biçimden dolayı insanların doğrudan CMDB’den yapılandırma öğelerine erişmesi nadiren gerçekleşen bir şeydir. Sütunlar ve satırlarda bulunan çok sayıdaki veriyi anlamlandırmak zordur. Burada diğer ITSM araçlarının ve raporlama yeteneklerinin rolü başlar. Bu araçlar CMDB’deki veriye erişir, sıralar, filtreler ve bilgiyi kullanıcılara çözmeye çalıştıkları operasyonel ve işletmesel probleme daha uygun bir biçimde sunar.

CMDB’leri kullanmanın artıları ve eksileri

Her türlü teknolojide olduğu gibi, bir CMDB kullanmanın da faydaları olduğu gibi, bazı mahzurları da var. İlk CMDB uygulamalarının (bundan onlarca yıl önce) devamının sağlanması oldukça maliyetli ve hantaldı ve kullanımı oldukça zordu, modern CMDB’ler ise artık çoğu şirketin ITSM çözümünün merkezinde yer alan bir özellik. CMDB’leri kullanmanın en önemli avantajları şunlardır:

Ancak, CMDB’ler in mahzurları da yok değildir. Büyük bir yapılandırma verileri dizisini oluşturmak, sürdürmek ve verimli bir şekilde kullanmak kaliteyi ve değeri sağlamak için ihtiyaç duyulan teknik kaynaklar ve insani çaba açısından oldukça maliyetli olabilmektedir. CMDB kullanmanın önemli mahzurlarından bazıları şunlardır:

Veri edinme ve saklama maliyeti

CMDB’ler genellikle diğer kaynak sistemlerden alınan verilerin bir kopyasını barındırmaktadır. Şirketler büyüyüp geliştikçe, veri dizisi çok büyüyebilmektedir. CMDB, muhtemelen BT içerisindeki en büyük veri havuzlarınızdan birisi olacaktır.

Veriyi güncel ve ilgili tutmak

BT ortamınız sürekli değişiyor ve bu sırada ortama getirilen yeni araçların eklenmesi, kullanımı sonlandırılan/elden çıkartılan araçların silinmesi ve mevcut varlıklarla gerekli değişikliklerin yapılması ile CMDB’nizin de güncel tutulması gerekir.

Veri kullanılabilirliği

CMDB’nizin değeri veriye sahip olmasından değil, veriyi kullanmasından kaynaklanır. CMDB verilerini verimli bir şekilde kullanabilmek için, muhtemelen araçlara (ITSM uygulamaları ve raporlama sistemleri gibi), veri analiz becerilerine (veriyi düzenlemek ve işlemek için) ve operasyonların bir parçası olarak yapılandırma verisini kullanacak süreçlere ihtiyaç duyacaksınız. 

CMDB – Varlık Yönetimi Karşılaştırması

Genellikle ITSM’de yapılandırma yönetimi ile varlık yönetimi arasındaki fark hakkında büyük bir kafa karışıklığı söz konusudur. Yapılandırma yönetimi ve CMDB, varlıklarınızın BT ortamınızda kullanıldığı ve mevcut olduğu zaman dilimi esnasında varlıklarınızı yönetmek için ihtiyaç duyulan veriye odaklanmaktadır. Bu, bir hizmet veya varlığın hangi bileşenlerden oluştuğu, ne için kullanıldığı ve diğer varlık ve/veya hizmetlerle nasıl bir ilişkisi olduğunu anlamayı kapsar. Öte yandan, varlık yönetimi ise varlıkların uçtan uca yaşam döngülerini yönetmek için kullanılan süreçler dizisidir. Varlık yönetim süreçleri genellikle tedarik ve satın alma, yazılım lisans yönetimi, varlık değerleme ve teknoloji yenileme süreçleri gibi şeyleri kapsar. 

CMDB, varlık yönetim süreçlerini verimli hale getirmek için önemli bir araçtır. CMDB, organizasyonun kontrol ettiği BT varlıklarının tam ve doğru bir görünümünü sunmak için tasarlanmıştır. Bu daha sonra, organizasyonun her bir varlığı tek tek yönetmek yerine, tüm varlıklarını bir varlık portföyünde yönetebilmesini sağlar.

Diğer ITSM Kaynakları